خرما (تمر)

 نام علمی: Phoenix dactylifera

گیاه شناسی

• خرما گیاهی تک‌لپه‌ای و گرمسیری است.
• جزو تیره نخل‌ها است.
• میوه‌اش خوراکی و دارای هسته‌ای سخت و پوست نازک و طعم شیرین.
• به شکل خوشه‌ای بزرگ از شاخه آویزان می‌گردد.
• برگ‌های آن بزرگ است.
• ارتفاع نخل به ۱۰ تا ۲۰ متر یا بیشتر می‌رسد.
• به میوهٔ نرسیده خرما، «خارَک» یا «خرک» یا کنگ (و در زبان عربی، «حبابوک») گفته می‌شود.
• رطب خرما نیست.

جدول ارزش غذایی خرما (کالری، قند و کربوهیدرات)

خرما از میوه های شیرین و پر از مواد مغذی است که طرفداران زیادی در ایران و سراسر دنیا دارد و از ایده آل ترین خوراکی ها برای میان وعده محسوب می شود.

از آن جا که خرما قند طبیعی فراوان دارد بسیاری از مردم نگران هستند که مبادا مصرف این میوه برای سلامت آن ها مضر باشد؛ اما خرما در صورتی که به اندازه مناسب مصرف شود فواید زیادی برای سلامتی خواهد داشت.

این میوه چه به صورت تازه یا خشک قابل مصرف است اما در بسیاری از نقاط دنیا از جمله ایران معمولا به صورت خشک مصرف می شود.

در ادامه قصد داریم با انواع و ارزش غذایی خرما آشنا شویم. با کوکا همراه باشید.

انواع خرما

در جهان بیش از 3 هزار گونه خرما وجود دارد که برخی انواع آن در ایران کشت و برداشت می شود. خرماهای مختلف معمولا از نظر قند و میزان آب موجود در آن ها با هم اختلاف دارند، اگرچه این تفاوت چندان زیاد نیست.

برخی از معروف ترین انواع خرما عبارتند از:

• دگلت نور
• خرما مجول یا مدژول
• استعمران
• زاهدی
• مضافتی
• پیارم
• کبکاب
• ربی
• شاهانی
• و …

ارزش غذایی خرما

برخی مواد مغذی موجود در خرما (100 گرم) به صورت زیر است:

خرما (100 گرم)	مقدار
کالری	277
پروتئین	1.8 گرم
کربوهیدرات	75 گرم
قند	66.5 گرم
فیبر	6.7 گرم
چربی	0.2 گرم

ارزش غذایی خرمای مجول

خرمای مجول یکی از مشهورترین و گران ترین انواع خرما در دنیا است که شیرینی طبیعی داشته و بومی کشور مراکش می باشد.

این نوع خرما اغلب به صورت خشک – آب آن گرفته نشده – فروخته می شوند و به همین دلیل نرم و چسبنده است، قند موجود در این نوع خرما با خشک شدن افزایش یافته و شیرینی آن بیشتر می شود.

برخی مواد مغذی موجود در 2 عدد خرمای مجول (48 گرم) به صورت زیر است:

خرما مجول (2 عدد)	مقدار
کالری	133
پروتئین	0.8 گرم
کربوهیدرات	36 گرم
قند	32 گرم
فیبر	3.2 گرم
چربی	0

انرژی و کالری خرما چقدر است؟

خرما از میوه های پر کالری و سرشار از انرژی است به طوری که تنها یک واحد کوچک آن نیز کالری فراوانی در خود گنجانده است، بنابراین افرادی که به دلایل مختلف کالری دریافتی روزانه خود را کنترل می کنند باید در مصرف خرما احتیاط کرده و زیاده روی نکنند.

به طور کلی میوه های خشک از جمله کشمش، زردآلو خشک و آلو خشک همگی کالری بیشتری نسبت به انواع تازه خود دارند زیرا آب موجود در آن ها کاهش یافته است. درصد بیشتر کالری خرما از قند موجود در آن می باشد.

کالری برخی انواع خرما به صورت زیر است:

• کالری خرما مجول (100 گرم): 277
• کالری خرما دگلت نور (100 گرم): 282
• کالری خرما مضافتی (100 گرم): 156
• کالری خرما زاهدی (100 گرم) 300

کربوهیدرات خرما چقدر است؟

کربوهیدرات خرما مجول عمدتا از قند تشکیل شده که هرچه میوه خشک تر شود مقدار آن افزایش خواهد یافت. کربوهیدرات موجود در 100 گرم خرما مجول 75 گرم می باشد.

قند خرما چقدر است؟

خرما منبع عالی قند طبیعی هستند و افرادی که به دلایل مختلف از جمله بیماری دیابت قند خون خود را کنترل می کنند نباید در مصرف آن زیاده روی کنند، اگرچه یک مطالعه کوچک نشان داده این میوه شاخص گلیسمی پایینی دارد و قند خون را به طور قابل توجهی افزایش نمی دهد.

قند موجود در 100 گرم خرما مجول 66.5 گرم می باشد.

شاخص گلیسمی خرما چقدر است؟

خرما معمولا شاخص گلیسمی بین 43 تا 55 دارد و به همین دلیل جزو مواد غذایی با شاخص گلیسمی کم محسوب می شود.

فیبر خرما چقدر است؟

خرما از خوراکی های سرشار از فیبر است، مصرف 2 عدد خرما مجول می تواند 13 درصد نیاز روزانه بدن به این ماده مغذی را برطرف کند.

ویتامین ها و مواد معدنی خرما

خرما ویتامین ها و مواد معدنی مختلف از جمله آهن، پتاسیم، ویتامین های گروه B، مس و منیزیم در خود گنجانده است.

خرمای مجول در مقایسه یا خرمای دگلت نور کلسیم بیشتری دارد.

ارزش غذایی خرمای دگلت نور

این خرما یکی دیگر از رایج ترین انواع خرما است که از نظر اندازه کوچک تر از مجول بوده اما ارزش غذایی بسیار مشابهی دارد.

برخی مواد مغذی موجود در 2 عدد خرمای دگلت نور (14.2 گرم) به صورت زیر است:

خرما دگلت نور (2 عدد)	مقدار
کالری	40
پروتئین	0.2 گرم
کربوهیدرات	5.3 گرم
قند	4.5 گرم
فیبر	0.6 گرم
چربی	0.03 گرم

ارزش غذایی خرمای مضافتی

برخی مواد مغذی موجود در خرمای مضافتی (100 گرم) به صورت زیر است:

خرما مضافتی (100 گرم)	مقدار
کالری	156
پروتئین	2 گرم
کربوهیدرات	42 گرم
قند	38 گرم
فیبر	4 گرم
چربی	0

ارزش غذایی خرمای تازه (رطب)

برخی مواد مغذی موجود در خرمای تازه (100 گرم) به صورت زیر است:

رطب (100 گرم)	مقدار
کالری	142
پروتئین	1.8 گرم
کربوهیدرات	37 گرم
فیبر	3.5 گرم
چربی	1 گرم

منابع: medicalnewstoday – healthline – nutritionrank

همه چیز درباره خرما؛ از نگهداری و شستن تا شکرک زدن

انواع خرما را چگونه نگهداری کنیم؟

برخی انواع خرما برای تازه خوری و برخی برای صادرات مناسب هستند و تعداد دیگری از خرماها هم برای مصارف صنعتی (تولید شیره خرما، سرکه، الکل، قند مایع و ….) و خوراک دام به کار برده می‌شوند. مجول و دگلت نور معروف‌ترین انواع خرمای صادراتی جهان هستند که در کشورهایی نظیر الجزایر و مراکش تولید می‌شوند.

استعمران، شاهانی، مضافتی، کبکاب، زاهدی، دیری، ربی، خضراوی، برحی و پیارم ازخرماهای معروف ایرانی هستند که در مناطق مختلف کشور کاشته می‌شوند و البته به نام‌های محلی دیگری هم خوانده می‌شوند.

با این مقدمه و با توجه به ماه مبارک رمضان و افزایش مصرف خرما در میان مردم، با دکتر محمد حجتی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان درباره این میوه پرخاصیت گفت‌وگو کرده‌ایم.

رطب و خرما چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟